Từ video trên mạng đến bờ bên kia của biên giới
Thế giới bên ngoài với chị chỉ gói gọn trong chiếc điện thoại cũ - nơi chị xem tin tức, những đoạn video lung linh về cuộc sống “ngoài kia”. Và đôi lúc là để nuôi chút hy vọng về một cuộc đời đỡ nhọc nhằn hơn.
Tháng 6/2024, một video tuyển dụng lao động xuất hiện trên TikTok. Với suy nghĩ đơn giản là đi làm kiếm tiền đỡ đần chồng con, chị nhắn tin liên hệ. Một người lạ nhanh chóng hồi âm, hướng dẫn chị đến Lào Cai. Chưa từng rời khỏi làng, nhưng vì áp lực kinh tế, chị đã mạo hiểm đi theo lời dụ dỗ mà không hề hay rằng mình đang bước vào một “giao dịch” không có đường lui.
Đặt chân đến Trung Quốc, sự thật mới dần lộ rõ: chị không đi làm, mà bị bán làm vợ. Khi phản đối, chị bị ép chọn giữa hai sự lựa chọn: trả toàn bộ chi phí vượt biên hoặc đồng ý lấy chồng mà không cần trả nợ. Không tiền bạc, không người thân, không còn cách nào, chị đành chấp nhận “làm vợ” một người đàn ông Trung Quốc.
Người đàn ông đó không đánh đập chị, nhưng cũng chẳng ai hỏi chị có thật sự muốn ở lại hay không. Vẫn giữ được điện thoại, trong một tia hy vọng cuối cùng, chị nhắn tin cầu cứu chồng ở quê nhà. Nhận tin, anh đã lập tức báo cho Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La - và từ đó, hành trình trở về của chị bắt đầu.
Thông qua sự phối hợp giữa Bộ đội Biên phòng và tổ chức Rồng Xanh, chị M được giải cứu và trở về Việt Nam vào tháng 9/2024. Ngày trở về không phải là cái kết có hậu trong chuyện cổ tích. Hai vợ chồng chị quay lại nhịp sống cũ - thuê đất làm nương, dựng tạm căn nhà gỗ từ tiền vay mượn. Trong nhà không có gì ngoài bếp củi và vài chiếc chăn cũ. Gia đình thuộc diện hộ nghèo, nợ khoảng 70 triệu đồng. Ba đứa con nhỏ đi học trường gần nhà, nhiều hôm phải dùng lại quần áo, sách vở cũ của nhau.
Nhờ sự giới thiệu của lực lượng biên phòng, Ngôi nhà Bình Yên được biết đến trường hợp của chị và nhanh chóng kết nối, hỗ trợ. Ngôi nhà Bình Yên đã khảo sát kỹ hoàn cảnh của chị M và gia đình để hỗ trợ đúng và trúng với nhu cầu. Dựa trên nguồn lực có sẵn, và phối hợp với tổ chức IOM, chị được hỗ trợ thêm lợn giống, xây chuồng trại, thức ăn chăn nuôi, tạo nền tảng sinh kế lâu dài. Ba con của chị cũng được hỗ trợ đồ dùng học tập, quần áo mới.
Hôm được hỏi điều mong ước lớn nhất bây giờ là gì, chị M cười mộc mạc: “Em chỉ mong nuôi được con lợn, bán được tiền mua sách mới cho các con học. Chúng nó phải học giỏi, không giống em...”
Một đoạn video TikTok tưởng như vô hại, một chuyến đi vượt biên đầy rủi ro, và rồi một cuộc giải cứu không ai mong chờ. Nhưng hành trình của chị M không dừng ở nỗi đau - mà đang được viết tiếp bằng sự kiên cường, sự đồng hành của cộng đồng và niềm tin rằng: không ai bị bỏ lại phía sau.
-------
Các hoạt động hỗ trợ sinh kế cho nạn nhân như trên nằm trong chương trình dự án "Cung cấp gói hỗ trợ tái hòa nhập cho người di cư dễ bị tổn thương và người bị mua bán trở về”. Dự án do Trung tâm Hỗ trợ Phụ nữ phát triển (CWD) thực hiện dưới nguồn tài trợ của Bộ Nội vụ, Vương quốc Anh – thông qua Tổ chức Di cư Quốc tế tại Việt Nam (IOM).
Dự án được triển khai trong thời gian từ tháng 11/2023 đến tháng 8/2025. Việc hỗ trợ tái hòa nhâp trực tiếp sẽ mang lại lợi ích cho các cá nhân và gia đình họ xây dựng lại cuộc sống và cải thiện vị thế xã hội, kinh tế, sức khỏe tâm lý xã hội cho bản thân họ.
Câu chuyện trên là một trong hơn 100 trường hợp tại đã được dự án khảo sát, đánh giá và cung cấp các gói hỗ trợ. Các gói này thường rất linh hoạt dựa trên nhu cầu và tình hình thực tế của cá nhân, gia đình và địa phương nơi họ sinh sống.
